„Podstawową przyczyną wszelkich chorób psychicznych jest skłonność do unikania cierpienia emocjonalnego” Scott Peck

Czy kiedykolwiek czułeś, że wstyd przytłacza Cię do tego stopnia, że zaczynasz wierzyć, że coś jest z Tobą nie tak? Że nie jesteś wystarczający, że nie zasługujesz na miłość, sukces, szacunek? 

Toksyczny wstyd to cichy niszczyciel– nie pozwala Ci w pełni żyć, blokuje Twoją energię i sprawia, że ukrywasz się przed światem. Jest jak trucizna, która sączy się do wnętrza i odbiera siłę do działania. Ale jest też inny rodzaj wstydu – zdrowy wstyd, który daje Ci jasność, gdzie leżą Twoje granice. Może być Twoim sprzymierzeńcem, zamiast katem. Może motywować Cię do wzrostu i odkrywania własnej wartości. Toksyczny wstyd to głębokie, chroniczne poczucie bycia „nie w porządku” jako osoba, często utrwalone przez wczesne doświadczenia i relacje. Może pojawiać się w różnych momentach życia, np.:

• w dzieciństwie – w sytuacji, kiedy nie spełniałeś oczekiwań rodziców („mogłeś się lepiej postarać”),  kiedy pełniłeś rolę „czarnej owcy”, jeżeli w Twojej rodzinie panowała przemoc lub były uzależnienia.
• w życiu społecznym – kiedy jako osoba doświadczałeś ośmieszenia, odrzucenia, wykluczenia z grupy ze względu na wygląd, orientację czy status społeczny.
• w bliskich związkach – gdy partner Ci umniejszał, zawstydzał lub manipulował poczuciem Twojej wartości, przy zdradzie i odrzuceniu (mogłeś czuć się „niewystarczający” i winić samego siebie, w relacjach, gdzie druga strona używa/ła gaslightingu (mówiła Ci, że „wymyślasz sobie”, że „jesteś przewrażliwiony”).
• w sferze zawodowej – gdy czułeś się niewidoczny lub nieszanowany w pracy (np. byłeś pomijany przy awansach, gdzie Twoje osiągnięcia były ignorowane), w sytuacjach, w których porównywano Cię do innych i wywoływano w Tobie poczucie „bycia gorszym”.
• w sferze cielesności i seksualności – gdy Twoje ciało było oceniane lub zawstydzane w dzieciństwie („byłeś za gruby, za chudy”), gdy doświadczyłeś przemocy seksualnej (ofiara może odczuwać toksyczny wstyd).
• w kontekście zdrowia i psychiki – po diagnozie choroby psychicznej lub somatycznej, w sytuacjach wypalenia, depresji, lęku – kiedy do głosu w Twoim umyśle dochodził wewnętrzny krytyk („coś  ze mną jest nie tak”).

Jeżeli toksyny wstydu trzymają nas w ukryciu i sprawiają, że zamiast żyć pełnią życia, chowamy się, unikamy innych, to chcąc je uwolnić będziemy potrzebowali wydobyć wstyd na światło dzienne. Prawda jest taka, że dopóki będziemy ukrywać go, pozostawiać wstyd w cieniu, to niczego z nim nie zrobimy. Konfrontacja z własnym wstydem może być bolesna – ale jeszcze bardziej boli tkwienie w miejscu. Im bardziej uciekamy przed wstydem, tym mocniej on nas goni. Naturalną reakcją na ból jest jego unikanie. Poszukiwanie łatwiejszego wyjścia z sytuacji. Im bardziej go unikamy, tym bardziej się on nasila. Nie uda nam się zmienić „uwewnętrznionego” wstydu, dopóki go nie „uzewnętrznimy”. Zabiegi zmierzające do redukcji wstydu są proste, ale trudne.

Jak uwolnić się od toksycznego wstydu?

Aby uzdrowić toksyczny wstyd, musimy najpierw wydobyć go na światło dzienne. Wstyd potrzebuje być zauważony, wysłuchany i przyjęty. Dopóki będziemy go ukrywać, będzie nadal nas kontrolował. Jeżeli chcemy to zmienić, musimy się z nim skonfrontować. Wielu dorosłych aktualnie mierzy się z bolesną prawdą, że osoby, które miały je chronić i kochać, często były tymi samymi, które wyrządziły im największą krzywdę. To właśnie ci, którzy mieli być bezpieczną przystanią, okazali się źródłem traumy.

To nie jest zwykły warsztat. To jest transformacja. Jeśli jesteś gotowy, by uwolnić się od tego, co Cię hamuje, zapraszam.